Ayaz Baba
Baba'ya sahip çıkalım
Ayaz Baba, özellikle Kazak ve Kırgızların kültürlerinde yeri olan ancak Türk Altay ve Orta Asya mitolojilerinde de yer alan soğuk tanrısı veya soğukla ilgili bir kişiliktir. Bazı bölgelerde Noel baba ile özdeşleşmiştir. Asyadaki farklı bölgelerde farklı isimlerle bilinir ve anılır. Azerice Şahta Ata (Şaxta Baba), Özbekçe Ayoz Bobo veya Ayaz Ota iken Kırgızlarda ve Kazaklarda Аяз Ата olarak tanınır. Ayaz Ata, Ayas Han ve Ak Ayas bu karakter için kullanılan isimlerden bazılarıdır.
Mitolojiye göre Soğuk Tanrısı ya da Kış tanrısı olan Ayas Han ay ışığından yaratılmıştır. Ülker burcunun 6 yıldızı, göğün 6 deliği kabul edilir. Ayas Han bu deliklerden soğuk hava üfleyerek kışın gelmesine neden olur. Ayaz, Türkçedeki kullanımı gibi tüm Türk coğrafyasında keskin, yakıcı soğuk anlamına gelir. Özellikle açık havalarda meydana gelmesi ve bu gecelerde gökte ayın bütün netliğiyle ve beyaz ışığıyla görülmesi nedeniyle Ay Tanrısı'yla ilişkilendirilmiştir. Çeşitli kaynaklara göre KAzaklarda birebir Noel Baba ile özdeşleşmiştir. Bazı kültürlerde kışın çok soğuklarda ortaya çıkarak yardıma muhtaçlara ve kimsesizlere yardım eden bir evliyadır.
Sorgulanması gereken ne olup, ne olmadığından ziyade Türkiye'de bu kişinin neredeyse hiç bilinmemesine karşın, Noel Baba'nın bu kadar kültürümüze girmiş olmasıdır. Müslümanlığı, Hıristiyanlığı bir kenara koyarsak Türk olduğumuzu söylerken Türklerin kültüründe yeri olan bu karaktere kültürümüzde yer vermemek büyük bir kayıptır. Ben bu karakteri daha fazla hayatımda görmek isterim, ya sen?
Mitolojiye göre Soğuk Tanrısı ya da Kış tanrısı olan Ayas Han ay ışığından yaratılmıştır. Ülker burcunun 6 yıldızı, göğün 6 deliği kabul edilir. Ayas Han bu deliklerden soğuk hava üfleyerek kışın gelmesine neden olur. Ayaz, Türkçedeki kullanımı gibi tüm Türk coğrafyasında keskin, yakıcı soğuk anlamına gelir. Özellikle açık havalarda meydana gelmesi ve bu gecelerde gökte ayın bütün netliğiyle ve beyaz ışığıyla görülmesi nedeniyle Ay Tanrısı'yla ilişkilendirilmiştir. Çeşitli kaynaklara göre KAzaklarda birebir Noel Baba ile özdeşleşmiştir. Bazı kültürlerde kışın çok soğuklarda ortaya çıkarak yardıma muhtaçlara ve kimsesizlere yardım eden bir evliyadır.
Sorgulanması gereken ne olup, ne olmadığından ziyade Türkiye'de bu kişinin neredeyse hiç bilinmemesine karşın, Noel Baba'nın bu kadar kültürümüze girmiş olmasıdır. Müslümanlığı, Hıristiyanlığı bir kenara koyarsak Türk olduğumuzu söylerken Türklerin kültüründe yeri olan bu karaktere kültürümüzde yer vermemek büyük bir kayıptır. Ben bu karakteri daha fazla hayatımda görmek isterim, ya sen?
